De achtergrond van de zaak
Constantin Film Verleih heeft exclusieve exploitatierechten voor onder meer de cinematografische werken “Parker” en “Scary Movie 5” in Duitsland. In 2013 en 2014 zijn deze werken geüpload op het online platform YouTube. Constantin Film Verleih eist dat YouTube en Google, de laatste als moedermaatschappij van de eerste, haar een reeks gegevens verstrekken over elk van de gebruikers die deze werken hebben geüpload.
Nadat partijen unaniem hadden verklaard dat het geschil in eerste aanleg over de namen en postadressen van de betrokken gebruikers formeel was beslecht, heeft Constantin Film Verleih vervolgens verzocht om YouTube en Google te gelasten haar aanvullende informatie te verstrekken. Die aanvullende informatie betreft de e-mailadressen en telefoonnummers, alsook de IP-adressen die door de betrokken gebruikers van YouTube zijn gebruikt en het IP-adres dat het laatst door die gebruikers is gebruikt om toegang te krijgen tot hun Google-account teneinde toegang te krijgen tot YouTube. Dit samen met het precieze tijdstip waarop het uploaden plaatsvond of de toegang werd verkregen, met vermelding van datum en tijd, inclusief minuten, seconden en tijdzones.
Het Landgericht Frankfurt am Main (regionale rechtbank, Frankfurt am Main, Duitsland) wees het verzoek van Constantin Film Verleih af. In hoger beroep heeft het Oberlandesgericht Frankfurt am Main het verzoek van Constantin Film Verleih gedeeltelijk toegewezen en YouTube en Google gelast de e-mailadressen van de betrokken gebruikers te verstrekken, maar het beroep voor het overige verworpen.
Met haar beroep in rechte handhaaft Constantin Film Verleih haar vorderingen strekkende tot veroordeling van YouTube en Google tot het verstrekken van de telefoonnummers en IP-adressen van de betrokken gebruikers. Anderzijds stellen YouTube en Google in hun eigen hogere voorziening dat het verzoek van Constantin Film Verleih in zijn geheel moet worden afgewezen, ook wat de openbaarmaking van de e-mailadressen van de betrokken gebruikers betreft. Het Bundesgerichtshof is van mening dat de uitkomst van deze twee rechtsmiddelen afhangt van de uitlegging van artikel 8, lid 2, sub a, van de HandhavingsrichtlijnRichtlijn 2004/48/EG van het Europees Parlement en de Raad van 29 april 2004 betreffende de handhaving van intellectuele-eigendomsrechten. Daarom heeft het Bundesgerichtshof besloten de procedure te schorsen en het Hof van Justitie een prejudiciële vraag te stellen over de vraag of de in artikel 8, lid 2, onder a), en artikel 8, lid 1, van de HandhavingsrichtlijnRichtlijn 2004/48/EG van het Europees Parlement en de Raad van 29 april 2004 betreffende de handhaving van intellectuele-eigendomsrechten bedoelde informatie ook de e-mailadressen van de gebruikers van de diensten, de telefoonnummers van de gebruikers van de diensten en/of de door de gebruikers van de diensten gebruikte IP-adressen voor het uploaden van inbreukmakende bestanden omvat, samen met het precieze tijdstip waarop dit uploaden heeft plaatsgevonden?
Het oordeel
Het Hof herinnert er allereerst aan dat het begrip “adressen” in de zin van artikel 8, lid 2, onder a), van de HandhavingsrichtlijnRichtlijn 2004/48/EG van het Europees Parlement en de Raad van 29 april 2004 betreffende de handhaving van intellectuele-eigendomsrechten een begrip van Unierecht is dat in beginsel autonoom en in de hele Europese Unie op uniforme wijze moet worden uitgelegd (punt 28). Onder verwijzing naar Spiegel Online (C-516/17) heeft het Hof geoordeeld dat, aangezien de HandhavingsrichtlijnRichtlijn 2004/48/EG van het Europees Parlement en de Raad van 29 april 2004 betreffende de handhaving van intellectuele-eigendomsrechten dit begrip niet definieert, de betekenis en reikwijdte ervan moeten worden bepaald op basis van de gebruikelijke betekenis ervan in het dagelijks taalgebruik, waarbij ook rekening moet worden gehouden met de context waarin het voorkomt en het doel van de regeling waarvan het deel uitmaakt, en, in voorkomend geval, met de oorsprong ervan (punt 29).
In de eerste plaats merkt het Hof op dat de gebruikelijke betekenis van het begrip “adres” in het dagelijks taalgebruik alleen het postadres omvat. Hieruit volgt dat het begrip, wanneer het zonder nadere verduidelijking wordt gebruikt, zoals in artikel 8, lid 2, onder a), van de HandhavingsrichtlijnRichtlijn 2004/48/EG van het Europees Parlement en de Raad van 29 april 2004 betreffende de handhaving van intellectuele-eigendomsrechten, niet verwijst naar het e-mailadres, het telefoonnummer of het IP-adres (punt 30).
Voorts stelt het Hof dat deze vaststelling in overeenstemming is met de travaux préparatoires die hebben geleid tot de vaststelling van de handhavingsrichtlijn, met name het voorstel voor een richtlijn van het Europees Parlement en de Raad betreffende maatregelen en procedures om de handhaving van intellectuele-eigendomsrechten te waarborgen van 30 januari 2003 (COM(2003) 46 definitief), het advies van het Europees Economisch en Sociaal Comité van 29 oktober 2003 (PB 2004, C 32, blz. 15) en het verslag van het Europees Parlement van 5 december 2003 (A5-0468/2003).
Het Hof benadrukte ook dat uit een onderzoek van andere EU-rechtshandelingen waarin naar e-mailadressen of IP-adressen wordt verwezen, blijkt dat in geen van deze handelingen het woord “adres” in deze context zonder nadere kwalificatie wordt gebruikt, ongeacht of het om telefoonnummers, IP-adressen of e-mailadressen gaat.
In het licht van bovenstaande overwegingen heeft het Hof geoordeeld dat “artikel 8, lid 2, onder a), van richtlijn 2004/48 aldus moet worden uitgelegd dat het daarin opgenomen begrip „adressen” met betrekking tot een gebruiker die bestanden heeft geüpload die inbreuk maken op een intellectuele-eigendomsrecht, niet ziet op het e-mailadres en het telefoonnummer van deze gebruiker en het IP-adres dat is gebruikt om deze bestanden te uploaden of het IP-adres dat is gebruikt bij de laatste toegang van deze gebruiker tot zijn gebruikersaccount.” (punt 40).